विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण यस वर्ष १०० ट्रिलियन डलर पुग्ने अनुमान

आइएमएफले धेरै देशका लागि वित्तीय अवस्था ‘अपेक्षाभन्दा खराब’ हुन सक्ने चेतावनी दिँदै मंगलबार विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण यस वर्ष एक सय ट्रिलियन डलर पुग्न सक्ने चेतावनी दिएको छ।

वित्तीय नीतिसम्बन्धी पछिल्लो प्रतिवेदनमा आइएमएफले यस वर्ष विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण कुल गार्हस्थ उत्पादन (जिडिपी)को ९३ प्रतिशत र सन् २०३०  सम्ममा जिडिपीको १०० प्रतिशतमा पुग्ने अपेक्षा गरेको छ। यो तथ्यांक कोभिड–१९ महामारी आउनुभन्दा पहिलेको तुलनामा १० प्रतिशतले बढी हो।

विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण उच्च भएको आइएमएफको ‘फिस्कल अफेयर्स डिपार्टमेन्ट’का उपनिर्देशक एरा डाब्ला–नोरिसले प्रतिवेदन प्रकाशन हुनुअघि पत्रकार समक्ष बताएकी हुन्।

ऋणको बोझ अपेक्षाभन्दा बढी हुने धेरै कारण भएको बताउँदै उनले जलवायु परिवर्तन, अत्यधिक आशावादी ऋण अनुमान तथा ठुलो मात्रामा अज्ञात ऋणको सम्भावनाजस्ता सवाललाई सम्बोधन गर्न हालको खर्च सन्तुलित नरहेको उल्लेख गरेकी छिन्। त्यसैले, सन्तुलन कायम गरी ऋणको बोझ घटाउन देशहरूले आफ्नो वित्तीय व्यवस्थापनलाई मजबुत गराउनुपर्ने समय आएको उनले बताएकी छिन्।

आइएमएफको प्रतिवेदनले ऋण अनुमानको जोखिम मूल्यांकन गर्न नयाँ ‘ऋणमा–जोखिम’ दृष्टिकोण प्रस्तुत गरेको छ। प्रतिवेदनमा  खराब अवस्थामा, विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण सन् २०२६ सम्ममा जिडिपीको ११५ प्रतिशतमा पुग्न सक्ने अनुमान गरिएको छ। यो तथ्यांक कोषको आधारभूत अनुमानभन्दा लगभग २० प्रतिशत बढी हो।

प्रतिवेदनले ‘विश्वव्यापी कारकहरूले देशहरूमा सरकारी उधारो लागतमा बढ्दो उतारचढाव निम्त्याउने जनाउँदै ऋणको उच्चस्तरले अरूका लागि सार्वभौम उत्पादन र ऋण जोखिमको अस्थिरता बढाउने चेतावनी दिएको छ।

अर्थ व्यवस्थामा मध्यम मुद्रास्फीति र ब्याजदर कटौतीको अर्थ देशले आफ्नो वित्तीय व्यवस्थापन पुनर्निर्माण गर्ने उपयुक्त समय भएको आइएमएफले जनाएको छ।

विश्वव्यापी सार्वजनिक ऋण नियन्त्रणमा ल्याउन वित्तीय समायोजनको आकार जिडिपीको औसतमा ३–४.५ प्रतिशतको बिचमा रहन आवश्यक रहेको आइएमएफले जनाएको छ। जुन विगतका समायोजनहरूको आकारभन्दा लगभग दोब्बर हो।