नेपालमा डरलाग्दो बन्दै छ मानसिक स्वास्थ्य संकट

त्रिभुवन विश्वविद्यालय शिक्षण अस्पतालका मनोचिकित्सक डा रमेश कार्कीले डरलाग्दो प्रवृत्तिलाई उल्लेख गर्दै आएका छन् । उनले विशेषगरी युवा र वृद्धवृद्धामा डिप्रेसन र चिन्ताका घटनामा उल्लेखनीय वृद्धि देखिरहेको बताउँछन् । पछिल्लो समयको आर्थिक संकुचनले मानसिक रोगीको संख्या अझ वृद्धि हुने मनोचिकित्सकको दाबी छ । साथै, मुलुकमा रहेको उच्च बेरोजगारीको अवस्था र आर्थिक अस्थिरताले मानसिक रोगी वृद्धि गर्न मलजलको काम गरिरहेको छ । कोभिड–१९ महामारीपछि आर्थिक चुनौतीलाई वृद्धि गरेको र मानिसलाई गरिबी र मानसिक संकटमा धकेलिरहेको छ । यसलाई समयमै उपचार गर्न निरुत्साहित गरिरहेको देखिन्छ, जसले दीर्घकालीन अवस्थालाई अझै प्रभावित पार्ने चिकित्सक बताउँछन् ।

नेपालमा मानसिक स्वास्थ्य व्यवसायीको ठूलो अभाव छ । जनसंख्यामा मनोचिकित्सकको अनुपात डरलाग्दो रूपमा कम देखापरिरहेको छ । प्रतिलाख मानिसमा शून्य दशमलव ३६ मनोचिकित्सक मात्र छन् । तर, विश्वव्यापी हेर्ने हो भने प्रतिलाखका लागि ३ चिकित्सक उपलब्ध छन् । नेपालमा भूकम्प, नाकाबन्दी, कोभिड–१९, आर्थिक संकट र बाढी पहिरोजस्ता बारम्बार आइरहेका प्राकृतिक प्रकोपले जीवनमा अवरोध सिर्जना गर्‍यो, मनोवैज्ञानिक रूपमा आघात पु¥यायो र दीर्घकालीन मानसिक स्वास्थ्य समस्या निम्त्यायो ।

उपचार नगरिएको मानसिक स्वास्थ्य अवस्थाको असर गहिरो हुने चिकित्सक बताउँछन् । डिप्रेसन र चिन्ताले उत्पादकत्वमा कमी, स्वास्थ्य सेवाको लागतमा वृद्धि र आत्महत्याको उच्च जोखिम निम्त्याइरहेको छ । नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले १५ देखि ४९ वर्ष उमेर समूहका महिलाको मृत्युको प्रमुख कारण आत्महत्या र सोही उमेर समूहका पुरुषमा तेस्रो प्रमुख कारण मृत्यु रहेको जनाएको छ । यो समाचार राजधानी दैनिकमा छ ।