तेस्रो विश्वका देशलाई किन महत्वपूर्ण छ अर्थतन्त्रको डिजिटलाइजेसन ?

आजको अन्तरसम्बन्धित संसारमा, डिजिटलाइजेसनले अर्थतन्त्र र समाजलाई विश्वव्यापी स्तरमा परिवर्तन गरेको छ । यद्यपि, तेस्रो विश्वका देशहरूमा प्रायः अविकसित पूर्वाधारहरू र प्रविधिमा सीमित पहुँचका करण डिजिटल क्रान्तिलाई अँगाल्न ढिलो भएको छ ।

हामी यहाँ, तेस्रो विश्वका देशहरूका लागि डिजिटलाइजेसनको महतव र यस परिवर्तनकारी यात्रामा उनीहरूलाई पर्खिरहेका सम्भावित लाभहरूको अन्वेषण गर्ने प्रयास गर्दै छौं ।

डिजिटलाइजेशनले विकासोन्मुख राष्ट्रहरूको लागि सूचना र ज्ञानमा अभूतपूर्व पहुँच प्रदान गर्दछ । किफायती र भरपर्दो इन्टरनेट जडान प्रदान गरेर, यी देशहरूले सूचनाको खाडललाई पूरा गर्न र आफ्ना नागरिकहरूलाई शैक्षिक स्रोतहरू, विश्वव्यापी बजार प्रवृत्तिहरू र उदीयमान प्रविधिहरूको पहुँच सुलभ गराउँछ । ज्ञानको यो प्रजातन्त्रीकरणले व्यक्ति, उद्यमी र व्यवसायीहरूलाई सूचित निर्णयहरू गर्न र नवप्रवर्तनका लागि नयाँ अवसरहरू खोल्न सशक्त बनाउँछ ।

तेस्रो विश्वका देशहरू प्रायः आफ्नो जनसंख्याको ठूलो हिस्सा बैंकविहीन वा कम बैंकिङमा रहन संघर्षरत छन् । डिजिटलाइजेसनले मोबाइल बैंकिङ र डिजिटल भुक्तानी प्रणालीमार्फत एक समाधान प्रदान गर्दछ, वित्तीय सेवाहरू पनि दुर्गम क्षेत्रहरूमा पहुँचयोग्य बनाउँछ । यो वृद्धि भएको वित्तीय समावेशीकरणले मानिसहरूलाई बचत गर्न, लगानी गर्न र औपचारिक आर्थिक गतिविधिहरूमा सहभागी हुन सक्षम बनाउँदै आर्थिक वृद्धिलाई बढावा दिन्छ ।

डिजिटलाइजेसनले भौगोलिक अवरोधहरू तोडेर अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारलाई रूपान्तरण गरेको छ । अचेल ई–कमर्समार्फत, आफ्ना उत्पादन र सेवाहरू विश्वबजारमा पुग्न सक्छन् । यसले निर्यातको अवसर मात्र बढाउँदैन, विदेशी लगानी पनि आकर्षित गर्छ । डिजिटल प्लेटफर्महरू प्रयोग गरेर, विश्वव्यापी आपूर्ति शृंखलाहरूमा भाग लिन र उनीहरूको आर्थिक वृद्धिका सम्भावनाहरूलाई बढावा दिन सक्छन् ।

डिजिटलाइजेसनले यस्ता देशहरूमा शासन र सार्वजनिक सेवाहरूलाई उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि गर्न सक्छ । ई–सरकार पहलहरुले कर्मचारीतन्त्र प्रक्रियाहरूलाई सुव्यवस्थित गर्न, भ्रष्टाचार कम गर्न र पारदर्शिता सुधार गर्न पनि सकिन्छ । यसबाहेक, डिजिटल समाधानहरूले स्वास्थ्य सेवा र शिक्षादेखि यातायात र उपयोगिताहरूसम्म, सबैका लागि प्रभावकारी र समान पहुँच सुनिश्चित गर्दै सार्वजनिक सेवा प्रवाह बढाउन सक्छ ।

एउटा फस्टाइरहेको डिजिटल अर्थतन्त्रले नवप्रवर्तन र उद्यमशीलतालाई प्रोत्साहन गर्छ । स्टार्ट–अप र साना व्यवसायहरूले स्रोताहरूसम्म पुग्न, कोषमा पहुँच, र तिनीहरूको कार्यहरू मापन गर्न डिजिटल प्लेटफर्महरू प्रयोग गर्न सक्छन् । फलस्वरूप, एक जीवन्त इकोसिस्टम सिर्जना गर्दछ जसले आर्थिक विविधीकरण र रोजगारी सृजना गर्दछ, बेरोजगारी दर घटाउँछ र सामाजिक–आर्थिक विकासलाई बढावा दिन्छ ।

डिजिटलाइजेसनलाई अँगाल्ने विकल्प मात्र होइन, द्रुत रूपमा विकसित भइरहेको विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा फस्टाउनको लागि आवश्यकता नै हो । डिजिटल पूर्वाधारमा लगानी गरेर, डिजिटल साक्षरता प्रवद्र्धन र नवप्रवर्तनलाई बढावा दिएर, यी राष्ट्रहरूले आफ्नो विशाल क्षमतालाई अनलक गर्न सक्छन् र दिगो विकास लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न सक्छन् । यो डिजिटल रूपान्तरणलाई सहज बनाउन अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग, निजी क्षेत्रको साझेदारी र सरकारी सहयोग महत्वपूर्ण छ ।

अन्त्यमा, हामी अगाडि बढ्दै जाँदा, यो सुनिश्चित गर्न महत्वपूर्ण छ कि कुनै पनि देश डिजिटल युगमा पछाडि नछोडियोस् ।

श्रेष्ठ अर्काइभ नेपालका आउटरिच म्यानेजर हुन्।