भारतकाे चन्द्रयान-३ को रोभरले चन्द्रमामा गर्‍याे ८ मिटरको यात्रा

बुधवार चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा सफलतापूर्वक अवतरण गरेको भारतको चन्द्रयान-३ को रोभर ‘प्रज्ञान’ ले चन्द्रमाको सतहमा ८ मिटरको यात्रा गरेको छ।

भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो) ले शुक्रवार चन्द्रयान-३ मिसनको रोभर ‘प्रज्ञान’ ले चन्द्रमाको सतहमा ‘मूनवाक’ गरेर ८ मिटरको दूरी सफलतापूर्वक पार गरेको जनाएको हो।

यस्तै यसका सबै पेलोडहरूले पनि ठीकसँग काम गरिरहेको इसरोलाई उद्धृत गर्दै भारतीय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन्।

चन्द्रयान-३ को ‘विक्रम’ ल्यान्डर बुधवार चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुव नजिक सुरक्षित अवतरण गरेको थियो।

‘मूनवाक’ एक नृत्य चाल हो जुन माइकल ज्याक्सनले ‘मोटाउन २५ : यस्टर्डे, टुडे, फरेभर’ मा बिली जीनको प्रदर्शनको क्रममा प्रदर्शन गरेपछि धेरै लोकप्रिय भएको थियो।

अन्तरिक्ष एजेन्सीले सामाजिक सञ्जाल ‘एक्स’ मा एक पोष्टमा भनेको छ, ‘सबै योजनाबद्ध रोभर गतिविधिहरू प्रमाणित गरिएको छ। रोभरले करिब ८ मिटरको दूरी सफलतापूर्वक पार गरेको छ। रोभर उपकरणहरू एलआईबीएस र एपीएक्सएस सञ्चालनमा छन्।’ प्रोपल्सन मोड्युल, ल्यान्डर र रोभरका सबै उपकरणले सामान्य रूपमा काम गरिरहेको उसले जनाएको छ।

उपकरण ‘अल्फा पार्टिकल एक्स-रे स्पेक्ट्रोमिटर’ (एपीएक्सएस) ले चन्द्रमाको सतहको रासायनिक संरचना र खनिज संरचना अध्ययन गर्ने लक्ष्य राखेको छ। यस्तै ‘लेजर-इन्ड्युस्ड ब्रेकडाउन स्पेक्ट्रोस्कोप’ (एलआईबीएस) ले चन्द्रमामा अवतरण स्थल वरपरको माटो र चट्टानहरूको मौलिक संरचनाको अध्ययन गर्ने छ।

इसरोले बिहीबार ल्यान्डर उपकरण इल्सा, रम्भा र चेस्ट परिचालन गरिएको जनाएको थियो। चन्द्र सतह थर्मो-भौतिकी प्रयोग (चेस्ट) नामक उपकरणले चन्द्रमाको सतहको थर्मल गुण नाप्ने छ।

भारतले बुधवार चन्द्रयान-३ चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा सफलतापूर्वक ‘सफ्ट ल्यान्डिङ’ गराएर इतिहास बनाएको छ। उक्त ध्रुवमा यान अवतरण गराउने भारत विश्वकै एकमात्र देश बनेको छ। यस्तै चन्द्रमामा यान पुर्‍याउने भारत विश्वकाे चाैथाे देशसमेत बनेकाे हाे।

आगामी दुई सातासम्म रोभरले चन्द्रमाको वरिपरि घुम्ने र पूर्वनिर्धारित परीक्षणहरू गर्नेछ। इसरोका अनुसार अवतरण स्थलको वरिपरि आधारभूत संरचना प्राप्त गर्न चन्द्रमा रोभरसँग एपीएक्सएस र एलआईबीएस छ।

यसको तर्फबाट ल्यान्डरले आफ्नो पेलोडको साथमा तोकिएका कार्यहरू पनि पूरा गर्नेछ। यसले चन्द्रमाको सतहको विश्लेषण, अवतरण स्थल वरिपरि भूकम्पीय तरंगहरूको मापन, प्लाज्मा घनत्व र यसको विविधताहरूको अनुमान गर्ने जस्ता प्रयोगहरू गर्नेछ। नासाले एक निष्क्रिय लेजर रेट्रोरिफ्लेक्टर एरेलाई चन्द्र लेजर दायरा अध्ययनका लागि समायोजित गरेको छ।