राष्ट्रिय प्रसारणमा जोडियो १२६ मेगावाट बिजुली

लमजुङस्थित दोर्दी कोरिडोरबाट एक सय २६ दशमलव ८४ मेगावाट बिजुली राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिएको छ।

डबल सर्किट प्रसारण लाइन सञ्चालनमा आएसँगै लमजुङमा निर्माण सम्पन्न भएका पाँच आयोजनाबाट सो बिजुली राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिएको हो।

दोर्दी करिडोर प्रसारण लाइन आयोजनाका प्रमुख रमेश पौडेलका अनुसार दोर्दी करिडोर क्षेत्रका आयोजनाको बिजुली प्रसारण पूर्वाधार अभावमा ती आयोजनाको विद्युत् खेर जाने अवस्थामा रहेपनि गत भदौबाट प्रसारण लाइन सञ्चालनमा आएसँगै राष्ट्रिय लाइनमा धमाधम बिजुली जोडिन थालेको छ।

उनले भने, ‘हालसम्म दोर्दी खोलामा निर्माण सम्पन्न चार आयोजना र चेपोखोलामा निर्माण सम्पन्न एक जलविद्युत् आयोजनाको बिजुली राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिएको छ।’

पिपुल्स हाइड्रोपावर कम्पनीद्वारा निर्माण गरेको ५४ मेगावाट क्षमताको सुपर दोर्दी ‘ख’ आयोजना, हिमालयन पावर पार्टनरले निर्माण गरेको २७ मेगावाटको दोर्दीखोला, लिबर्टी इनर्जी लिमिटेडले निर्माण गरेको २५ मेगावाटको माथिल्लो दोर्दी ‘ए’ र दोर्दीखोला जलविद्युत् कम्पनीले निर्माण गरिरहेको १२.१ मेगावाटको दोर्दी-१ जलविद्युत आयोजना र चेपोखोलामा निर्माण सम्पन्न ८.८३ मेगावाटको चेपेखोला साना जलविद्युत् आयोजनाबाट उत्पादित विद्युत् चालु आर्थिक वर्षमा राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोड्न सफल भएका छन्।

ती आयोजनामध्ये यस करिडोकै सबैभन्दा ठूलो आयोजना सुपर दोर्दी ‘ख’ आयोजनाले गत महिनाबाट मात्र व्यावसायिक रूपमा बिजुली उत्पादन गरेको छ। आयोजनाका निर्देशक अर्जुनप्रसाद गौतमका अनुसार विसं २०७१ मा विद्युत् खरिद सम्झौता (पीपीए) गरी आयोजना निर्माण वि. सं. २०७२ असोज महिनाबाट सुरू भएको थियो।

वि. सं. २०७५ मा निर्माण सम्पन्न गर्दै आयोजनाबाट बिजुली उत्पादन गर्ने भनिए पनि निर्माण अवधि लम्बिदै आएको छ। सुरूआतमा आठ अर्ब ८० करोड रूपैयाँ लगानी हुने भनिएको आयोजनामा लागत बढेर दश अर्ब ५० करोड रूपैयाँसम्म खर्च भएको बताइएको छ।

आयोजनामा सानिमा बैंकको अगुवाइमा नौ बैंकले ऋण लगानी गरेका छन्। कुल ७० प्रतिशत ऋण लगानी र बाँकी प्रवर्द्धनकाे लगानी रहेको छ। आयोजनामा प्रभावित स्थानीयवासीले २७ करोड रूपैयाँ लगानी गरेका छन्। त्यस्तै २७ मेगावाट क्षमताको बिजुली बेँसीशहर नगरपालिका-११, रामचोकबेँसीमा पावरहाउस रहेको यस आयोजनाले गत भदौ १५ गतेदेखि राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिएर व्यावसायिक रूपमा बिजुली उत्पादन गर्दै आएको छ।

वि. सं. २०७२ फागुनबाट निर्माण सुरू गरेको यस आयोजनाको निर्माण सम्पन्न भएपछि केही महिनाअघि प्रसारण लाइनमा जोडिएको थियो। आयोजनामा गैरआवसीय नेपाली सङ्घ (एनआरएनए) को ३५ दशमलव सात प्रतिशत, आइएमई गु्रपको ३४ दशमलव तीन प्रतिशत र ३० प्रतिशत सर्वसाधारणको लगानी रहेको आयोजना प्रमुख मुन्ना शाक्यले बताए। नेपाल विद्युत् प्राधिकरण र कम्पनीबीच वि. सं. २०६९ असार १ गते पिपिए सम्झौता भएको थियो । आयोजना निर्माणमा चार अर्ब ८३ करोड रूपैयाँ लगानी भएको छ।

त्यस्तै दोर्दी-६, ढोडेनीमा लिवर्टी इनर्जी हाइड्रोपावरद्वारा निर्माण गरेको २५ मेगावाट क्षमताको माथिल्लो दोर्दी ‘ए’ आयोजनाले उत्पादन गरेको विद्युत् दुई साता अघि राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जडान गरिएको थियो। आयोजनाका प्रवर्द्धक राजेन्द्र वस्तीका अनुसार विद्युत् खेर जाने अवस्थाका कारण निर्माणमा पनि ढिलाइ भएको थियो। तर, प्रसारण लाइन बनेपछि काम छिटो सकाइएको हो। आयोजनाको निर्माण वि. सं. २०७१ बाट सुरू भएको थियो।

वि. सं. २०७४ मा निर्माण सम्पन्न गर्ने सम्झौता भए पनि चालु आवमा मात्रै सम्पन्न भएको थियो। आयोजना निर्माणमा चार अर्ब ६४ करोड ६१ लाख रूपैयाँ लगानी भएको छ। त्यस्तै दोर्दी गाउँपालिका-६, ढोडेनीमा सम्पन्न १२ दशमलव १ मेगावाट क्षमताको दोर्दी-१ जलविद्युत् आयोजनाले पनि विद्युत् उत्पादन सुरू गरेको छ।

वि. सं. २०७४ बाट थालनी गर्दै वि. सं. २०७६ चैत महिनामा पूरा हुने लक्ष्य भए पनि समय थप भएको थियो। आयोजनामा सानिमा बैंकको अगुवाइमा पाँच बैंकले ऋण लगानी गरेको यस आयोजनामा दुई अर्ब रूपैयाँभन्दा बढी लगानी भएको छ। त्यस्तै चेपेखोला साना जलविद्युत् आयोजना एक अर्ब ५० करोड रूपैयाँमा निर्माण सम्पन्न गरेको छ।

यी आयोजना बाहेक जिल्लाकै ठूलो तथा पहिलो आयोजना बेँसीसहर नगरपालिका-१, दलालमा रहेको ७० मेगावाट क्षमताको मध्य मर्स्याङ्दी आयोजना, मर्स्याङ्दी गाउँपालिका-६ र ७ मा रहेको ५० मेवागाट क्षेमताको माथिल्लो मर्स्याङ्दी ‘ए’ जलविद्युत आयोजना लगायतका आयोजनाबाट समेत विद्युत् उत्पादन हुँदै आएको छ। मध्य मर्स्याङ्दी आयोजना सन् २००० मा निर्माण कार्य सुरू भई सन् २००८ मा निर्माण कार्य सम्पन्न भएसँगै आयोजनाबाट विद्युत् उत्पादन थालेको थियो। कुल २७ अर्ब २० करोड रूपैयाँ लागतमा आयोजना निर्माण भएको थियो।

माथिल्लो मर्स्याङ्दी ‘ए’ आयोजना सन् २०१३ जनवरीबाट निर्माण थालनी गर्दै सन् २०१७ जनवरीबाट व्यावसायिक रूपमा विद्युत् उत्पादन थाल्दै आएको छ। करिब १६ अर्ब रूपैयाँमा निर्माण कार्य सम्पन्न गर्दै विद्युत् उत्पादन थालेको यस आयोजना चिनियाँ बहुर्राष्ट्रिय कम्पनी सिनो हाइड्रोको ९० प्रतिशत र नेपाल चितवन कोइ समूह (सगरमाथा हाइड्रोपावर कम्पनी) को १० प्रतिशत लगानी रहेको छ। माथिल्लो मर्स्याङ्दी ‘ए’ आयोजना सिनोहाइड्रो-सगरमाथा पावर कम्पनीले निर्माण गरेको थियो।