किन ओरालो लाग्दै छ बलिउड ?

बर्सेनि सबैभन्दा धेरै चलचित्र निर्माण गर्ने विश्वको सबैभन्दा ठूलो चलचित्र उद्योग बलिउड कठिन समयबाट गुज्रिरहेको छ । पहिले जस्तै खचाखच सिनेमा हल हेर्ने आशा चकनाचुर भएको छ र फिल्म उद्योगले अहिलेसम्म करोडौं रुपैयाँ राजस्व गुमाएको छ ।

चलचित्र हेर्नेहरु आफ्नो पैसा कहाँ खर्च गर्दै छन् भन्नेबारे सचेत भएका छन् । बक्स अफिसको तथ्यांकले यो अंग्रेजी वर्षको पहिलो ६ महिनामा रिलिज भएका २० उल्लेखनीय हिन्दी फिल्महरूमध्ये १५ वटा बक्स अफिसमा फ्लप साबित भएका छन् ।

जसमा देशका ठूला सुपरस्टारका फिल्म पनि पर्छन् । जस्तै– रणवीर सिंहको ‘८३’ र ‘जयेशभाई जोरदार’, अक्षय कुमारको ‘सम्राट पृथ्वीराज’ र ‘बच्चन पाण्डे’ र कंगना रनौतको ‘धकड’ ।

चलचित्रको व्यापारमा विशेष नजर राख्ने जोगिन्दर टुटेजा भन्छन्, ‘यी चलचित्रले करिब सात सयदेखि नौ सय करोड घाटा बेहोर्नुपरेको छ, फिल्मको स्याटेलाइट र डिजिटल राइट्स बिक्री नभएको भए अझै गाह्रो हुन्थ्यो ।’

टुटेजा भन्छन्, ‘यस्तै अवस्था रहेमा यो वर्ष सिनेमा हलको कुल आम्दानी ४५ करोड डलरभन्दा बढी हुने छैन । यो २०१९ मा हिन्दी फिल्मले गरेको करिब ५५० मिलियन डलरको बक्स अफिस कलेक्सनभन्दा १०० मिलियन डलर कम हो ।’

बक्स अफिसमा किन घट्दै छन् फिल्म ?

फिल्मको प्रदर्शन कमजोर हुनुको धेरै कारणमध्ये एउटा कमजोर कन्टेन्ट हुन सक्छ ।

एमके ग्लोबल फाइनान्सियल सर्भिसको रिपोर्ट अनुसार, ‘कुनै समय थियो जब ठूला स्टारहरूले कमजोर कन्टेन्टका बावजुद फ्यान फलोइङका कारण दर्शकलाई सिनेमा हलतिर तान्थे र फिल्महरूले राम्रो कमाइ गर्थे । दर्शक फेरिएका छन् र उनीहरुले चलचित्रको विषयवस्तुमा बढी ध्यान दिएका छन् ।’

तर, कोभिडअघि बक्स अफिसमा चलेका मिडबजेट र गम्भीर फिल्मले कोभिडपछि किन राम्रो व्यापार गर्न सकेनन् भन्ने कुरा फिल्मकर्मीले बुझ्न सकेका छैनन् । देशको सबैभन्दा ठूलो फिल्म स्टुडियो मध्येको एक टी सिरिजका मालिक भूषण कुमार भन्छन्, ‘दर्शकले अब फिल्ममा राम्रो सामग्री र ठूला कलाकार दुवै हेर्न चाहन्छन् ।’

भूषण कुमारले निर्माण गरेको हरर कमेडी फिल्म ‘भूल भुलैया २’ यो वर्षको सबैभन्दा धेरै कमाउने फिल्म बनेको छ । तैपनि फिल्मकर्मीहरूबीच द्विविधा रहेको उनी स्वीकार्छन् । बक्स अफिसमा फिल्मको लगातार फ्लपका कारण कुन कुन फिल्मलाई दर्शकले मन पराउलान् भन्ने उनले बुझ्न सकेका छैनन् ।

भूषण कुमार जस्ता धेरै निर्माता दर्शकको बदलिँदो रुचिका कारण संघर्ष गरिरहेका छन् । स्ट्रिमिङ प्लेटफर्मको आगमन र थिएटरहरूबाट मानिसहरूको बढ्दो दूरीको साथ, बक्स अफिसमा फिल्म सफल बनाउन पहिलेभन्दा धेरै गाह्रो भएको छ । त्यो भन्दा माथि कोभिडले स्थितिलाई अझ खराब बनाएको छ ।

बढ्दो रिलिज मिति, रद्द र कोभिड प्रोटोकलका कारण चलचित्रको औसत बजेट १० देखि १५ प्रतिशतले बढेको कुमारको विश्वास छ । त्यही समयमा, टिकटहरू महँगो भएका छन्, थिएटरको क्षमता घटेको छ र महामारीको समयमा धेरै स्क्रिनहरू स्थायी रूपमा बन्द भएका छन् ।
एमके ग्लोबलका अनुसार नातावाददेखि धार्मिक भावनामा चोट पु¥याउने आरोपका बीच बलिउड विरोधी सामाजिक सञ्जालको अभियानले फिल्म उद्योगलाई पनि ठूलो नोक्सान पु¥याएको छ । तर, कति क्षति भयो भन्ने अनुमान गर्न गाह्रो छ ।

दक्षिण भारतीय फिल्मको दबदबा

परम्परागत रूपमा, दक्षिण भारतमा बनेका चलचित्रहरूले उनीहरूको क्षेत्रमा राम्रो प्रदर्शन गर्छन् । तर पछिल्लो समय हिन्दी हार्टल्याण्डमा यी फिल्महरूको हिन्दी डब संस्करणको लोकप्रियता बढेको छ ।

यी फिल्महरूले यहाँ धेरै राम्रो प्रदर्शन गरेका छन् र बक्स अफिस कलेक्शनको सन्दर्भमा बलिउड फिल्महरूको बराबरीमा खडा छन् । जस्तै साउथका एक्शन प्याक फिल्म आरआरआर, केजीएफ च्याप्टर–२, ‘पुष्पा र कान्तारा ।

विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि मुम्बईको स्टुडियोहरूमा निर्मित हिन्दी फिल्महरूमा भव्य सेटहरू, आकर्षक गीतहरू र दक्षिणी ब्लकबस्टरहरू जस्तै ढिलो–मोशन दृश्यहरू छैनन् ।

देशमा साउथ फिल्मको बढ्दो लोकप्रियताबारे चलचित्र समीक्षक सुचरिता त्यागी भन्छिन्, ‘अहिले सिनेमा हलमा जाँदा साहसिक कार्यमा छु जस्तो फरक खालको अनुभव चाहन्छु ।

महामारीमा, घरमा बसेका मानिसहरूले स्ट्रिमिङ प्लेटफर्ममा धेरै गैर–हिन्दी, दक्षिण भारतीय फिल्महरू पत्ता लगाए, किनभने जब तपाईं घरमा हुनुहुन्छ, तपाईंलाई केही समयपछि हिन्दी फिल्महरू देखेर दिक्क लाग्छ ।

तर विश्लेषकहरूले यो प्रवृत्तिलाई भरपर्दो भनेका छैनन् । एमके ग्लोबलले रिपोर्ट गरेझैं, ‘क्षेत्रीय चलचित्रहरू (दक्षिणी र गैर–दक्षिणी) सामान्यतया तिनीहरूको परम्परागत बजार बाहिर कम प्रदर्शन गरेका छन् ।’

यो वर्षको दोस्रो हाफमा कुनै पनि ठूला क्षेत्रीय फिल्म रिलिज हुने छैन, यस्तो अवस्थामा बक्स अफिसको स्वास्थ्यलाई स्वस्थ राख्ने जिम्मेवारी हिन्दी फिल्मको हुनेछ ।

बीबीसी हिन्दीबाट